In de Trouw van 21 juni stond een Interview met Saskia Noort over haar nieuwe boek ‘Bonuskind’. De thrillers van Saskia Noort spelen zich altijd af in een kille, donkere wereld. ‘Bonuskind’, over een vechtscheiding, is de donkerste tot nu toe. Voor mensen die ervaring hebben met een echtscheiding is het een aanrader om te lezen!
Mama is op een ochtend verdwenen. Geen briefje, geen appje, geen spoor. Haar auto staat voor de deur, aan de trapleuning hangt haar tas met haar telefoon erin. Foute boel, dat voelt de 15-jarige Lies meteen. Want haar lieve, zorgzame moeder zou haar kinderen (Lies heeft nog een jonger broertje) nooit zomaar alleen laten. Wat nu?
Eén ding staat vast: Lies wil haar vader niet om hulp vragen, want die gaat haar moeder ongetwijfeld zwartmaken. Haar ouders zijn gescheiden en ze haten elkaar. Vader Pieter heeft allang weer een nieuwe, jongere vriendin en pakt elke kans om zijn ex af te schilderen als een depressieve trut. Op haar beurt stuurt moeder Jet hem boze berichten. In haar telefoon heet hij De Lul.
En dus staat Lies er alleen voor in ‘Bonuskind’, de achtste thriller van Saskia Noort. Het is een donker boek, zoals Noort-lezers wel gewend zijn: de schrijfster situeert haar personages steevast in een nare, kille wereld waarin iedereen vecht voor eigen winst, luxe en genot. Maar wat Bonuskind beklemmender maakt dan eerdere boeken is de leeftijd van de verteller, Lies. Dat arme pubermeisje wordt toch al zo gemangeld in de vechtscheiding van haar ouders. De lezer houdt z’n hart vast.
Bonuskind is je akeligste boek, geen aanrader voor het slapengaan. Vind je dat zelf ook?
“Ja”, zegt de schrijfster in haar appartement, dat grenst aan het Vondelpark in Amsterdam. “Bij het signeren had ik moeite om er ‘veel leesplezier’ in te zetten. Het is extra donker vanwege het kindperspectief, je wilt absoluut niet dat Lies iets overkomt. Als puber heeft ze allerlei onzekerheden, en in de relatie met haar ouders wordt ze niet serieus genomen. Alle volwassenen zijn alleen maar met zichzelf bezig. Ze is supereenzaam. Ik vond het zwaar om me in haar en ook in de andere personages in te leven. Het was een emotioneel heftig schrijfjaar. Ik heb er wel wakker van gelegen, ja.”
De typische Saskia Noort-hoofdpersoon is een vrouw van 35-plus. Waarom wilde je deze keer in de huid kruipen van een 15-jarig meisje?
“Ik vind meisjes van die leeftijd interessant, omdat ze al zulke stevige dames zijn, maar ook nog zo kwetsbaar. Vooral meisjes uit gescheiden gezinnen zijn vroeg volwassen, die hebben al zo veel gezien, hun ouders zijn al van hun voetstuk gevallen. Mijn eigen dochter, die nu 24 is, wilde op haar 15de al geen regels meer aannemen. Ze was klaar met de opvoeding, vond ze. Tegelijkertijd hebben die meisjes nog allerlei kinderlijke fantasieën over de liefde en het leven.
“Een boek ontstaat bij mij als er drie dingen samenkomen. Ik zag in mijn directe omgeving een aantal mensen in een heel nare scheiding belanden. Een vechtscheiding beschrijven vanuit een 15-jarige, dat is al een mooi gegeven voor een thriller. Daarbij kwam idee drie: ik wilde altijd nog eens schrijven over het moderne Tinder-daten. Hoe kwetsbaar dat is. Je spreekt af met wildvreemde mensen en neemt ze soms mee naar huis, terwijl je geen idee hebt wat hun achtergrond is.”
Eerst de vechtscheiding: wat maakt dat tot een interessant thrilleronderwerp?
“Wat mij het meest verbaasde: het zijn allemaal intelligente, liefdevolle mensen die toch in de paniek en de haat schieten. Dat fascineert me mateloos, dat je van een weldenkend mens kunt veranderen in een wraakzuchtige heks of een wraakzuchtige klootzak.
“Niet alle scheidingen zijn hetzelfde, natuurlijk, maar ik zag om me heen vaak hetzelfde patroon: de man krijgt een vriendin, die er natuurlijk toch al langer blijkt te zijn dan hij had gezegd. Met een midlifecrisis-achtige energie gaat hij helemaal los met haar, liefst met een baby erbij. Tegelijkertijd wil hij ook nog controle houden over die ex-vrouw. En die gedraagt zich als slachtoffer, ze gaat in de emo-chantage: ‘Je hebt altijd tegen me gelogen’. Sommige exen houden dit tientallen jaren vol. Ik ken mensen die al acht jaar aan het procederen zijn.”
In Bonuskind betrekt de overspelige man met zijn jonge vriendin een luxe appartement, terwijl zijn eenzame ex-vrouw wegkwijnt in een goedkope huurwoning. Waarom koos je voor zo’n cliché?
“Het is een cliché, omdat het vaak zo gaat. In Nederland gaan de meeste vrouwen parttime werken als ze kinderen krijgen, ze zijn financieel afhankelijk, ze komen niet voor zichzelf op en als ze dat wel doen tijdens de scheiding krijgen ze één bak ellende. Helaas is de situatie nog niet gelijkwaardig, al dringt de rechter tegenwoordig wel aan op co-ouderschap. Maar ook dan gaat de ruzie gewoon door, er zijn 1001 dingen om over te vechten: een vergeten zwembroek, wie moet wat betalen?
“Er zijn in Nederland duizenden kinderen die dag en nacht in zo’n strijdsituatie leven. Dat is echt afschuwelijk en beschadigend voor hen.”
Welk aspect van de vechtscheiding wilde je vooral laten zien door de ogen van Lies?
“Dat je als ouder de grip op je kind verliest. Je kind gaat twee levens leiden en merkt al gauw: ik kan in het huis van mijn moeder beter niet over mijn vader praten en andersom, want dat levert geheid gezeik op. Zo leert het kind liegen, geheimen bewaren, dingen verstoppen. Het kind verdwijnt al deels op een leeftijd waarop kinderen nog veel liefde en begeleiding nodig hebben. Dat zie je ook aan Luuk, de broer van Lies: die is er al niet meer, hij zit alleen nog maar te gamen.
“Zo’n situatie maakt kinderen heel erg eenzaam en niet gehoord. Ze stappen de wereld in met bindingsangst, verlatingsangst, minderwaardigheidsgevoelens. Alles wat je je kind niet wilt bijbrengen, breng je het met een vechtscheiding toch bij: je kind ziet dat je niet in staat bent om conflicten op een volwassen manier op te lossen, dat je liegt en bedriegt, dat je respectloos praat over zijn vader of moeder. Je kunt geen grip op je kind hebben als je het zelf zo hebt lopen verpesten.”
Je bent zelf ook gescheiden. Kwamen jouw kinderen in zo’n loyaliteitsconflict terecht?
“Ik durf het niet uit te sluiten, maar dit boek gaat niet over hen. Onze scheiding is niet vlekkeloos en in pais en vree gegaan; de vlekkeloze scheiding bestaat niet. Maar mijn ex en ik hebben best een goeie relatie met elkaar, we eten met elkaar, hebben een appgroep, delen foto’s.”
Bonuskind gaat ook over de gevaren van Tinder-daten. Lies ontdekt een dagboek waarin haar moeder Jet expliciet over haar bedavonturen schrijft. Het seksleven van je ouders, brrr, dat is een gigantisch taboe.
“Ja, dat heb ik natuurlijk expres gedaan. Het is je grootste nachtmerrie als moeder: dat je kind een glimp opvangt van je seksleven – als je dat al hebt. Al heeft Lies nóg meer last van de extreme eenzaamheid van haar moeder in de weken dat zij en Luuk bij hun vader zijn. Daarover schrijft Jet ook in haar dagboek.
“Dat vind ik het vreemdste aspect van een scheiding: dat iedereen twee levens leidt, ook de ouders. Ze hebben een leven met hun kinderen, en een leven alleen of met die nieuwe partner. Vooral in het begin is het hartverscheurend moeilijk om afscheid te nemen van je kinderen. Jet zit dan een week te wachten, en kan dan ook nog op Instagram en Facebook volgen wat haar kinderen allemaal doen, samen met de nieuwe vrouw van haar ex.
“Het tinderen is een logisch gevolg van Jets eenzaamheid. Als je net gescheiden bent, zegt iedereen: metéén op Tinder. Dan ga je met je vriendinnen een profiel aanmaken, haha, maar je belandt er natuurlijk om elf uur ’s avonds als je al niet op je best bent. Je ziet honderden mannen die alleen zijn, alhoewel, ook niet allemaal. En hij ziet weer honderden vrouwen. Je keurt mensen binnen een seconde af op uiterlijk of leeftijd. En als je dan gaat daten, is het negen van de tien keer heel awkward en vervelend. Op de fiets naar huis voel je je nog ellendiger. Ik denk dat dit soort apps de eenzaamheid alleen maar versterkt.”
Waarom heet je boek Bonuskind? De titel had ook ‘Tinderdate’ of zoiets kunnen zijn.
“Omdat Lies het bonuskind is van Laura, de nieuwe vriendin van haar vader. Maar ze wil dat absoluut niet zijn. Ik vind bonuskind een ontzettend stom woord. Bonusgezin, bonusmoeder, het is natuurlijk heel modern, maar als ik in Lies’ hoofd ga, denk ik: ik hád al een gezin, ik héb al een moeder.”
Je schrijft je thrillers vaak dicht op de tijdgeest. Wil je met Bonuskind ook iets aan de kaak stellen?
“Het is niet mijn eerste prioriteit, maar ik zou het wel fantastisch vinden als gescheiden mensen zich door dit boek wél serieus gaan verplaatsen in hun kinderen.
“Ik kreeg al een direct message van een man die Bonuskind had gelezen. Hij was gescheiden, had een nieuwe vrouw en ook al een nieuwe baby. Hij schreef: ‘Ik was nog geen week bij mijn vrouw weg en toen was mijn nieuwe vriendin er al. Ik was zo verliefd dat ik dacht: dit vindt iedereen leuk voor mij. We gaan gewoon een heel leuk nieuw bonusgezin beginnen. Maar mijn kinderen zijn nog steeds boos. Na het lezen van jouw boek begrijp ik dat ik die nieuwe vrouw gewoon plompverloren op ze heb gekwakt.’”
Bron: Trouw
