Categorie: Nieuws

Een boekentip voor kinderen van wie de ouders uit elkaar gaan: Hotel Bonbien van Enne Koens. De tienjarige Siri wordt geconfronteerd met de ruzies van haar ouders en ze is bang dat haar ouders uit elkaar gaan. Een ontroerend, grappig en avontuurlijk verhaal tegen de achtergrond van een weghotel in Frankrijk dat haar ouders runnen. Ze hoopt op een wonder, maar als dat wonder komt, is het toch anders dan ze had gedacht.

Scheidingen, maar daarna ook nieuwe relaties van ouders, samengestelde gezinnen en eventueel halfbroertjes en -zusjes zijn voor veel kinderen ingewikkeld. Het kan helpen om erover te lezen en te ondervinden dat ze niet de enige zijn die in zo’n situatie zitten. Bovendien kan het helpen om te weten dat ze het niet alleen hoeven te doen, vragen mogen stellen en hulp mogen zoeken. Het is leerzaam hoe andere kinderen met situaties zijn omgegaan. Daar komen namelijk vaak weer vragen uit voort die het gesprek openen over dit onderwerp.

Gesprekken die ze ook kunnen voeren met vriendjes en vriendinnetjes van wie de ouders niet gescheiden zijn. Kinderen zijn immers heerlijk nieuwsgierig ook naar de vele vormen van een gezin, de liefde en relaties. Een boekentip dus voor alle kinderen! En lees als ouders wellicht nog een beetje mee of lees voor; wie weet wat het je/jullie brengt!

Vandaag start de Kinderboekenweek met dit jaar als thema ‘Bij mij thuis’. Een heel mooi thema, waarbij gevoelige onderwerpen besproken worden. Want thuis betekent voor iedereen iets anders. Een thuis bestaat in verschillende vormen en maten. En niet ieder huis hoeft een thuis te zijn.

Ieder jaar staat er een thema centraal in de Kinderboekenweek. Dit jaar gaat het om het thema ‘Bij mij thuis’. Wij worden blij van dit thema, want dit heeft natuurlijk veel raakvlakken met Als je uit elkaar gaat. Wanneer ouders uit elkaar gaan, dan verandert er veel thuis. Dit geldt voor ouders, maar ook voor de kinderen. Zij hebben dan waarschijnlijk niet één, maar twéé huizen die hun thuis worden. Of misschien voelt één huis toch niet aan als thuis.

Tips kinderboeken

Dat de thuissituatie bij een scheiding gaat veranderen of al is veranderd, is onvermijdelijk. Het is belangrijk om dit bespreekbaar te maken. Verhalen kunnen helpen om het gesprek aan te gaan met de kinderen. We geven een aantal tips die aansluiten bij het thema van de Kinderboekenweek:

• Van alles twee (3+) – Martine Delfos: De papa en mama van Jordi en Sterre wonen niet meer bij elkaar. Ze hadden teveel ruzie. Sterre denkt soms dat het haar schuld is, maar ze weet niet of Jordi dat ook denkt.
• Dag papa, tot ziens (5+) – Brigitte Weninger/Alan Marks: Tom begrijpt niet waarom papa altijd terug gaat naar zijn eigen huis. Hij wordt er boos en opstandig van. Dan vertelt zijn teddybeer aan Tom een verhaal over een kleine beer en zijn mama en papa, die allebei in hun eigen hol wonen. En opeens begrijpt Tom veel beter wat er aan de hand is.
• Dag papa, tot ziens (5+) – Brigitte Weninger/Alan Marks: Tom begrijpt niet waarom papa altijd terug gaat naar zijn eigen huis. Hij wordt er boos en opstandig van. Dan vertelt zijn teddybeer aan Tom een verhaal over een kleine beer en zijn mama en papa, die allebei in hun eigen hol wonen. En opeens begrijpt Tom veel beter wat er aan de hand is.
• Ik voel me thuis in twee huizen (4 – 10 jaar) – Ben Furman: Dit boek is bedoeld voor kinderen die afwisselend in twee verschillende huizen wonen en hun opvoeders. Het is een praktisch middel om het welzijn van het kind te bevorderen en zijn gevoel van veiligheid te vergroten. Uit onderzoek blijkt dat kinderen het meest geholpen zijn wanneer zij samen met de ouders of opvoeders aan de slag gaan.
• Sloompje Slak, het gebroken huis (3 – 18 jaar) – Claudia Hass: Het huis van Sloompje slak wordt huis in tweeën gesplitst. Ze probeert het huis te lijmen en aan elkaar te binden en raakt erg verdrietig. Ze leert te zeggen wat ze wil dankzij haar assertieve vriendin. Uiteindelijk wordt er een nieuw huisje gebouwd en probeert ze zich daar thuis te voelen.
• Thuis bij allebei (4 – 7 jaar) – Mike van Dam: Luka zijn ouders hebben voor het co-ouderschap gekozen en verdelen hun tijd met Luka 50/50. Luka heeft hier geen problemen mee, omdat hij van alles twee heeft en hij zowel met zijn vader als moeder leuke dingen doet. Toch vindt Luka het jammer dat zijn ouders niet vaker bij elkaar zijn, maar op zijn zesde verjaardag komt hier verandering in, omdat ze dan ouderwets Luka’s verjaardag samen vieren.

Meer boekentips?

Wil je meer boekentips? We hebben een complete lijst voor zowel ouders als kinderen samengesteld. We geven niet alleen tips over boeken, maar ook series, films en een podcast. Bekijk de tips.

Kinderen van ouders die uit elkaar gaan, verdienen meer invloed bij het maken van het ouderschapsplan. Serieuze betrokkenheid bij de scheidingsafspraken helpt kinderen de gezinsbreuk beter te verwerken. Vfas (Vereniging familie- en erfrecht advocaten) heeft een nieuw model voor een ouderschapsplan gemaakt, waarbij de kinderen betrokken worden. Klik hier voor het nieuwe ouderschapsplan: https://ap.lc/R1Er6

Rechters en hulpverleners hebben vaak onvoldoende zicht op de gemoedstoestand en de wensen van kinderen die betrokken zijn bij vechtscheidingen en gedwongen worden om contact met een van de ouders te onderhouden. Maatregelen om dat contact te herstellen, zoals gedwongen begeleiding of zelfs dwangsommen, schieten daardoor hun doel soms voorbij. Besluiten over gedwongen omgangsregelingen moeten zorgvuldiger genomen worden en desnoods tijdelijk worden opgeschort om te voorkomen dat kinderen onnodig beschadigd raken.

Dat is een van de bevindingen in het dinsdag gepubliceerde onderzoek Rechterlijke instrumenten bij omgangsproblematiek en contactverlies dat is opgesteld in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WDOC) van het ministerie van Justitie.

In de Tweede Kamer, maar ook onder rechters en hulpverleners, klinkt afgelopen jaren juist de roep om steviger op te treden tegen ouders die weigeren mee te werken aan omgangsregelingen voor hun kinderen. Het expertteam Ouderverstoting, waarin onder meer familierechter Cees van Leuven en orthopedagoog Jurjen Tak zitting hadden, adviseerde in 2021 eerder te waarschuwen en consequenter te handhaven bij contactverlies (waaronder ouderverstoting). Die lijn werd overgenomen door toenmalig minister Sander Dekker (Rechtsbescherming, VVD). De Tweede Kamer nam zelfs een motie aan waarin gepleit werd om desnoods de politie in te schakelen, al was het maar om te waarschuwen dat ouderverstoting van de wet niet mag.

Dwangsommen

In het nieuwe onderzoek worden de consequenties in kaart gebracht van vooral door rechters opgelegde maatregelen als ouders na een scheiding de afgesproken omgangsregelingen niet nakomen. Dat kunnen verplichte omgangsregelingen zijn, desnoods onder begeleiding, of zelfs dwangsommen. Jaarlijks zijn er 48.000 minderjarigen betrokken bij de echtscheiding van hun ouders, twintig procent ervan heeft daarna geen contact meer met een van beide ouders. Het is onbekend hoe vaak de rechter wordt ingezet om dat contact af te dwingen, zo blijkt uit het onderzoek.

Oudervervreemding

“Het was lastig om jongeren te vinden die over hun ervaringen wilden vertellen”, zegt pedagogisch onderzoeker Jolien van Aar die bij bureau VanMontfoort werkt, dat het onderzoek uitvoerde. „We weten uit de gesprekken nu wel dat dwang voor betrokken kinderen ook nadelig kan uitpakken. Dat die zelfs schadelijk kan zijn voor het kind, ondanks de goede bedoelingen van hulpverleners of rechters. Expertise over oudervervreemding is er te weinig. Het is ons wel duidelijk geworden dat het in het belang van het kind kan zijn om, na vele pogingen dat contact toch te herstellen, dat tijdelijk stil te leggen. Het expertteam adviseerde dat zo’n rustpauze achterhaald is bij ouderverstoting. Onze bevinding is dat het aan kennis ontbreekt om te kunnen inschatten wat dwangmaatregelen voor de betrokken jongeren opleveren. Wij hebben jongeren gesproken die juist aangaven gevrijwaard te willen zijn van de last van de strijd tussen hun ouders. Eerst een afgebakende rustperiode. Pas daarna werken aan contactherstel.”

Ouders noemen zo’n time out in het onderzoek juist een verergering van het probleem, omdat het moeilijker wordt om daarna contact op te bouwen. Gedwongen contact zou dan een ‘noodzakelijk kwaad’ zijn. Hulpverleners denken daar soms ook zo over. Volgens Van Aar moet juist per geval bekeken worden of dwang effectief kan zijn. „Maar dan wel primair met het oog op het welzijn van het kind en pas secundair met het oog op het nakomen van de omgangsafspraken. Dat moet meer wegen in de afwegingskaders van rechters. Dan zou een afkoelingsperiode ook een tijdelijke oplossing kunnen zijn.”

Dat kost mogelijk meer tijd en onderzoek dan nu het geval is. „En de rechtelijke macht is al zwaar belast. Maar toegesneden instrumentarium, meer gericht op het belang van het kind, kan ook leiden tot minder vervolgprocedures bij de rechter. We zeggen niet: ‘laat ouders die dwarsliggen, hun gang maar gaan’. Wel dat het van belang is om goed na te denken voordat je hard optreedt.”

Orthopedagoog Jurjen Tak van het eerdergenoemde expertteam Ouderverstoting onderschrijft de conclusie dat er meer expertise nodig is. „Dat gebrek aan expertise, de wachttijden in de procedures en de onderzoekstijden leiden tot onnodige escalaties.

Wij hebben er ook niet voor gepleit om over de hele linie harder op te treden tegen ouders die niet meewerken. En een pauze in het afdwingen van omgangsregelingen kan nodig zijn, voor drie maanden of zo. Mits die tijd gebruikt wordt voor onderzoek en begeleiding. En de besluitvorming bij de rechter voorrang krijgt. Dan blijft begeleide omgang een beter alternatief.”

Bron: NRC 9 mei 2023

Niet ieder huwelijk is wat het lijkt. Tess is twintig jaar getrouwd met Leon. Samen hebben ze een zoon van zeventien. “Aan de buitenkant lijken we erg gelukkig, er zijn zelfs mensen jaloers op ons gezin. Alleen is niets wat het lijkt. Ik tel de dagen af tot mijn zoon volwassen is, want dan wil ik direct scheiden”.

“Ongeveer 22 jaar geleden leerde ik Leon tijdens mijn studententijd in Groningen kennen. Op het moment dat we erachter kwamen dat we allebei uit Rotterdam kwamen, hadden we direct een klik en werden verliefd op elkaar. We waren het liefst dag en nacht samen. Het was zelfs zo erg dat we snel gingen samenwonen in mijn studentenkamer van 12 vierkante meter. Zie je het al voor je?

Op zijn knieën
Na het afronden van onze studie verhuisden we terug naar Rotterdam en vonden we allebei snel een baan. Daardoor konden we ook een ruim appartement huren. Op de dag dat we de sleutel kregen, ging Leon in onze nieuwe woonkamer op zijn knieën. Hij vroeg of ik zijn vrouw wilde worden. Natuurlijk wilde ik dat. Drie maanden later zijn we op een maandagochtend getrouwd. Een groot feest wilden we niet en we hadden daar ook helemaal geen geld voor.

Wolk van een zoon
Drie jaar na ons huwelijk beviel ik van een zoon. Rogier is inmiddels uitgegroeid tot een spontane, lieve en slimme jongen. Ik vind dat hij erg op mij lijkt. Niet alleen qua uiterlijk, maar ook qua innerlijk. Ik weet dan ook zeker, dat hij het ver gaat schoppen in zijn leven. Ook ben ik blij dat hij erg zelfstandig is voor zijn leeftijd. Dat heeft hij wel nodig als hij over een paar maanden het nieuws over de scheiding van mij te horen krijgt.

Jaloers op gezin
Aan de buitenkant lijken we erg gelukkig, er zijn zelfs mensen jaloers op ons gezin. Alleen is niets wat het lijkt. Ik tel de dagen af totdat mijn zoon volwassen is, want dan wil ik direct scheiden. Rogier en Leon weten er allebei nog niets vanaf en dat hou ik de komende maanden nog zo.

Broer en zus
Ik hou van Leon, echt. Maar we leven al jaren als broer en zus. We hebben geen seks meer, we delen niets meer met elkaar. We slapen zelfs apart. Ook als ik tegen hem zeg dat ik het zo jammer vind, zegt hij dat het helemaal normaal is na zo’n lang huwelijk. Ik ben het daar niet mee eens. Ik vind het zo jammer dat hij niet meer zijn best wil doen, ik wil dat namelijk wél. Een beetje liefde, een knuffel of een kus. Is dat zoveel gevraagd?

Scheiding
Ik denk dat het een complete verrassing voor Leon gaat zijn, maar als Rogier achttien is en op kamers gaat, iets dat hij heel graag wil, dan wil ik van hem scheiden. Inmiddels ben ik al op zoek naar een goede advocaat die voor mij de papieren kan opmaken. Ik wil gelukkig zijn, leuke dingen doen en verliefd zijn. Niet het leven hebben van een tachtig jarige. Dat kan later altijd nog.”

Bron: JM Ouders 2 juni 2023

Uit cijfers van het CBS blijkt dat in 2022 maar liefst 1,3 miljoen mensen de ‘status’ gescheiden hebben. Dat betekent dat bijna 10% van onze bevolking een echtscheiding achter de rug heeft. Een scheiding is een stress- en impactvolle gebeurtenis en van grote invloed op het leven van betrokkenen. We noemen dat een life-event. Uit een studie kwam naar voren dat scheiding, na de dood van de partner, een van de meeste stressvolle situaties in het leven van een volwassene is (Scully, Tosi, & Banning, 2000).
Bij dit soort grote cijfers verwacht je dat op de werkvloer een scheiding al lang uit de taboe sfeer is. Het tegenovergestelde is waar. Wat maakt het zo lastig om een scheiding te bespreken en wat kun je doen om dit te verbeteren?

Relatiebreuk vraagt om psychologische veiligheid
Afgelopen week kwam het in een gesprek weer zo duidelijk naar voren: “Ik ga mijn scheiding niet delen met mijn leidinggevende!” “Die gaat over mijn functioneren, mijn inkomen. Dat vind ik echt niet veilig genoeg voelen.”
Waar psychologische veiligheid onvoldoende aanwezig is, zullen medewerkers zich terugtrekken. Ze voelen zich te kwetsbaar en missen het vertrouwen dat er op een constructieve manier met ze omgegaan wordt.
Vaak merken we dat als er te weinig vertrouwen in de teamleider is, het onderwerp gemeden wordt. Toch zijn er andere mogelijkheden om dit binnen een organisatie te bespreken. Denk bijvoorbeeld aan de vertrouwenspersoon, Hr-adviseur of de (praktijkondersteuner) bedrijfsarts. Hier liggen nog grote kansen om stappen te maken binnen bedrijven.

Schaamte en persoonlijk falen bij scheiden
Sommige medewerkers ervaren tijdens hun scheiding een hoge mate van schaamte. De bekende schaamte-onderzoeker Brené Brown omschrijft dit als de angst gezien te worden als iemand met gebreken. We horen vaak dat ze met het gevoel van falen rondlopen. Het is ze niet gelukt hun huwelijk te redden. En nu is het aan hun om het probleem wat daar uit volgt op te lossen. Daar mag natuurlijk het werk niet onder gaan leiden. Sterker nog, anderen het binnen het team hoeven het niet eens te weten. Dit is iets wat ze alleen moeten oplossen. Een voorbeeld hiervan is dat de relatiebreuk pas binnen de organisatie bekend werd, toen na maanden het nieuwe adres door de medewerker werd doorgegeven.

Tips om het taboe open te breken
Het onderwerp relatiebreuk of echtscheiding kan wel een steuntje in de rug gebruiken. Daarom vier tips om het taboe op scheiding op de werkvloer te verminderen:
1. Zorg binnen je organisatie voor meerdere personen waar collega’s terecht kunnen met persoonlijke vragen. Bijvoorbeeld, de teamleider, vertrouwenspersoon én (praktijkondersteuner) bedrijfsarts. Het verhoogt de zelfredzaamheid als medewerkers weten met wie ze hun verhaal veilig kunnen delen.
2. Laat medewerkers van deze mogelijkheden weten voordat het probleem zich voordoet. Dan kunnen ze het initiatief pakken als het nodig is.
3. Haal life-events uit de taboesfeer door positieve voorbeelden binnen de organisatie te creëren en te delen.
4. Hou tijdens gesprekken voor ogen waar het over gaat: op je werk wil je de focus hebben op het werk. Wat is nodig om dat te laten slagen? Zo voorkom je tijdens gesprekken dat het over allerlei privé gerelateerde zaken gaat die niet bijdragen aan oplossingen.

Bron: https://www.werkenscheiding.nl

Kaatje is dol op haar ouders. Maar die zijn op proef-scheiding. Ze maken knetterende ruzie over dingen waar ze vroeger om konden lachen. Kaatje sjouwt met haar koffer van de één naar de ander.

Bij haar vader eet ze havermout en vegan soep terwijl haar moeder frietjes met tosti’s serveert en liedjes zingt met Marco, de Snor. Maar dat mag Kaatje natuurlijk niet doorvertellen. Kaatje doet er alles aan om het huwelijk van haar ouders te redden.

De kinderen uit het publiek zijn de stille getuigen van haar eenzame dwaling door de wonderlijke wereld die scheiding heet. Maar blijven ze de stille getuigen? Of worden ze de vrienden die Kaatje zo hard nodig heeft om gesterkt en vol vertrouwen de toekomst tegemoet te kunnen zien?

KAATJE is een luchtige interactieve voorstelling over een verdrietig thema waar steeds meer kinderen mee te maken krijgen. Ondersteuning voor kinderen die te maken krijgen met een scheiding richt zich vooral op de ouders. Met de voorstelling de producent de kinderen een stem geven. Deze sociaal-artistieke theaterproductie is een initiatief van Theater AanZ en Sterker sociaal werk. KAATJE is voor leerlingen groep 5, 6 en 7 van het basisonderwijs (in overleg ook mogelijk voor groep 8). Deze voorstelling is in overleg ook toegankelijk voor ouders.

Meer informatie over de voorstelling? Klik

Als kind van gescheiden ouders is het vaak een uitdaging om te schakelen tussen twee huizen. Birdnesting lijkt dan ook de perfecte oplossing, waarbij ouders in plaats van het kind heen en weer verhuizen. Maar is deze oplossing ook haalbaar in de praktijk?  

Van het ene naar het andere huis geslingerd worden na de scheiding van je ouders. Welk kind van gescheiden ouders herkent deze vermoeiende situatie niet? Sinds mijn vijfde sleepte ik iedere week mijn hele hebben en houden mee naar mijn vader of moeder. Het was vermoeiend en soms zelfs een beetje vernederend. Waarom moest ik steeds van huis veranderen terwijl ik niet degene was die wilde dat mijn ouders uit elkaar gingen?  

Pas in mijn studententijd hoorde ik voor het eerst over birdnesting: de regeling waarbij kinderen op één vaste plek blijven wonen, terwijl de ouders afwisselend bij hen intrekken. Het zou zorgen voor een veilige plek voor het kind, waar de ouders in- en uitvliegen als vogels bij hun nest om voor hun jongen te zorgen. Zou birdnesting het antwoord zijn op de lastige situatie waarin ik destijds als kind zat? 

Verhitte woningmarkt  

Sinds de wettelijke vastlegging van gezamenlijk gezag na scheiding in 1998 is de populariteit van co-ouderschap enorm gestegen, waarbij ruim een kwart van de gescheiden ouders volgens het CBS kiest voor een gelijke verdeling van de zorg voor hun kinderen. Birdnesting is een variant van co-ouderschap die volgens scheidingsmediators en -coaches steeds vaker lijkt voor te komen in een oververhitte woningmarkt, waar het vinden van een betaalbare woning een uitdaging kan zijn. Birdnesting is dan een aantrekkelijke optie vanwege het vermijden van het zoeken naar twee aparte woningen. De regeling is voor velen dan ook een praktische oplossing. “Tijdens de verhitte woningmarkt kozen ouders er vaak bewust voor om tijdelijk bij vrienden of bij hun ouders te wonen, omdat het vinden van een betaalbare woning een uitdaging was”, vertelt scheidingscoach Yvonne Verhoeven. “Vaak zie dat je één van de ouders tijdelijk de woning verlaat totdat de woning is verkocht. Maar als je daar als ouders niet uitkomt of als je de financiële middelen niet hebt voor een tweede woning, dan kunnen ouders voor birdnesting kiezen”, vult advocaat familierecht Renée Lamphen aan.

Blijvende optie? 

Met de woningmarkt die weer aantrekt, rijst bij mij de vraag of birdnesting een blijvende, maar vooral haalbare optie is voor gescheiden ouders. Verschillende scheidingscoaches vertellen mij namelijk dat de regeling veel voordelen met zich meebrengt voor de kinderen: “Vaak kiezen ouders voor birdnesting in het ouderlijk huis. Dat er daardoor niet veel verandert voor de kinderen, is een groot voordeel”, aldus Yvonne Verhoeven. “Birdnesting kan voor kinderen een gevoel van stabiliteit en veiligheid bieden, omdat ze in dezelfde omgeving blijven. Dagelijkse routines worden dan vaak behouden, wat veel stress voorkomt.” Janneke Bakker is eveneens scheidingscoach en ziet ook voordelen in birdnesting: “Zo kunnen niet alleen kinderen langzaam wennen aan het feit dat de ouders uit elkaar zijn, maar ook de ouders zelf. Zo kunnen de ouders samen betrokken blijven bij de opvoeding van hun kinderen. Het kan bijdragen aan betere communicatie, samenwerking en conflictbeheersing. Birdnesting is iets wat in mijn ogen vaker moet voorkomen.” Met gespitste oren luister ik naar de voordelen die worden opgenoemd. Het idee dat kinderen niet meer hoeven te sjouwen van het ene huis naar het andere, klinkt als een ware verademing. Ik kan niets anders dan instemmend meeknikken en me volledig aansluiten bij Janneke haar woorden. Is birdnesting inderdaad de regeling van de toekomst? 

In de praktijk 

Jet Verloove en haar ex-partner gingen in 2015 uit elkaar en kozen voor birdnesting om hun kinderen te ontlasten van de scheiding. Ik ben benieuwd naar hun verhaal en luister aandachtig als Jet uitlegt dat ze destijds door de overspannen huizenmarkt moeilijk een financiering kregen voor een eigen huis. Ze vertelt met een glimlach dat ze daarom besloten een extra huis te kopen waar ze iedere week afwisselden. “Vanuit een gezamenlijke rekening werden de vaste lasten van beide huizen en basisboodschappen betaald”, vertelt Verloove. Het proces verliep volgens haar goed, hoewel het heen en weer sjouwen van spullen en het huis spic en span achterlaten lastig kon zijn: “De afspraak was: je laat het zo netjes mogelijk achter, zodat de ander in een schoon huis terechtkomt. Daar hebben we ons heel strikt aan gehouden. Daarnaast ging ik iedere week met een tas heen en weer, hoe vervelend dat ook werd. Ik leefde uit tassen.” Ik voel een golf van herkenning door me heen gaan –ook ik weet maar al te goed hoe het is om uit tassen de te leven. Het voelde alsof mijn koffer aan mij vastgeplakt zat en altijd achter mij aan rolde. Het gescheiden koppel maakte ook afspraken over het hebben van nieuwe partners. Zo was het niet toegestaan om een nieuwe partner in het huis waar de kinderen woonden te laten overnachten.

Vertrouwensrelatie

Terwijl Jet vertelt, zie ik passie in haar ogen. Haar verhaal is een er een van durf en toewijding. Het ex-stel deed maar liefst zes jaar aan birdnesting. Ik voel een steek van jaloezie, waarom hebben mijn ouders dit nooit overwogen? Het idee van één thuisbasis raakt een gevoelige snaar bij me. Ik kan niet anders dan bewondering hebben voor Jet. “De kinderen hebben naar ons uitgesproken dat ze trots zijn op hoe wij het hebben gedaan”, vertelt ze mij aan het eind, wanneer we het gehad hebben over mijn situatie. Opvallend is dat Jet en haar ex-partner geen enkele afspraak op papier hadden gezet. Volgens haar gaat het namelijk veel verder dan dat: “Je kunt dit alleen doen als je er daadwerkelijk voor gaat en het echt wilt. Het vergt wat, want je moet een vertrouwensrelatie hebben. Je moet op goede voet zijn en over je grenzen heen kunnen kijken.” Door haar laatste zin word ik meteen met de pas op de plaats gezet. Ik vraag me af of mijn ouders in staat waren geweest om op deze manier te werken. Ik beeld me in hoe het eruit had gezien als mijn ouders om de beurt bij mij thuis zouden zijn gekomen. Zou het hebben geholpen om meer stabiliteit te creëren voor mij? Of zou het de situatie alleen maar hebben verergerd?  

Niet elk weekend heen en weer 

Ik zit achter mijn laptop en heb een videogesprek met Linda Jacobs (26). Ze kreeg met birdnesting te maken op haar elfde. “Ik vond het heel fijn dat wij niet hoefden te verhuizen. Het was een voordeel voor ons dat we niet elk weekend hoefde te reizen”, vertelt ze. “Dat zou dan als een verplichting gaan voelen, waardoor ik mijn moeder minder zou zien.” De regeling was in het begin een natuurlijke oplossing, maar op den duur kwamen er wel spanningen tussen de ouders van Linda: “Mijn vader wilde van de regeling af, hij kreeg het gevoel dat hij steeds uit zijn huis werd gestuurd. Maar omdat mijn moeder haar werk nog had, was het lastig om ineens de stekker eruit te trekken.” Ook Tosca Willems (22) groeide op met birdnesting. Ondanks dat ze het fijn vond dat ze niet heen en weer moest, waren er volgens haar ook nadelen aan de regeling. “Op een gegeven moment vond mijn moeder het idee ook niet fijn dat mijn vader nog in haar bed sliep. Ze begon de lakens te verschonen, wat mijn vader als afstandelijk ervaarde.” Volgens Tosca kwam haar moeder er toen achter dat haar vader altijd hoop had gehouden dat het goed ging komen. Na twee jaar kwam er toen een einde aan birdnesting.

Meer nadelen van birdnesting

Ook de inmiddels 24-jarige Jazz ervoer als kind nadelen van birdnesting. Vanwege de verhitte huizenmarkt werd haar ouderlijk huis nog ruim anderhalf jaar aangehouden. “Het was een hel voor mijn ouders. Op de ‘wisseldag’ werd het huis binnenstebuiten gekeerd en gepoetst. Dat was heel stressvol. En er waren mierenneukerige dingetjes waar ze over vielen, als ze bijvoorbeeld iets vonden in de koelkast wat over de datum was.” Ondanks dat Jazz niet heen en weer moest, lag er een hoge druk op haar. “Ik werd een doorgeefluik wanneer de een het niet eens was met de ander. Die spanning bleef in het huis hangen. Ook maakte ik me druk over de ouder die er niet was. Ze hadden geen langdurig verblijf waar ze heen konden, ik vond dat heel lullig.” Haar woorden klinken helder en overtuigend. Ze vindt dat écht loskomen van elkaar bij een scheiding hoort. Haar woorden raken mij en laten me nadenken. Is dat echt nodig? Moeten we afscheid nemen om verder te kunnen gaan? “Dat heeft iets moois, vind ik”, vertelt Jazz. “Voor een kind is het ook een stukje loslaten. Als je een scheiding wil laten slagen, is het belangrijk dat je je kind op nummer één zet en dat je als ouders je eigen shit gaat fixen.” 

Ieder een eigen nest 

Er zijn meer haken en ogen bij deze co-ouderschapsvorm, blijkt nadat ik contact leg met verschillende advocaten die gespecialiseerd zijn in het familierecht. Zo zijn het beheer van de kosten van het huis en de juridische afwikkeling de grootste obstakels, zaken waar ik nooit aan had gedacht. Volgens advocaat Ingrid Maste is het financieren van een woning naast de echtelijke woning een flinke investering, omdat de echtelijke woning slechts twee jaar aftrekbaar is van de belasting. “Daarnaast moeten de ouders alles vastleggen, inclusief wie wanneer in de woning is en hoe laat deze verlaten wordt. Dit vereist goed overleg en de bereidheid van ouders om in elkaar te investeren.” Advocaat Richard Vonk vindt birdnesting echter een vreselijk slecht idee: “Als je het mij vraagt, is birdnesting garantie tot ellende, tenzij het duidelijk is dat de regeling voor een korte periode wordt aangehouden. Het lijkt zo nobel, omdat de kinderen niet hoeven te verhuizen. Maar birdnesting kan spanningen meebrengen die afstralen op de kinderen.” Advocaat Renée Lamphen gaat verder in over deze spanningen: “Birdnesting heeft ook financiële gevolgen. Zo is het niet altijd duidelijk hoe je om moet gaan met de fiscale voordelen, omdat allebei de ouders vaak ingeschreven blijven op hetzelfde adres. Daarnaast heb je financieel gezien nog steeds één huishouden. Doordat de financiële zaken zich dus mengen met een vaak emotionele scheiding, kan birdnesting erg uitputtend zijn.” Hanke van Drenth, een mediator-advocaat gespecialiseerd in familierecht en tevens parenting coördinator, beaamt dit en voegt eraan toe dat birdnesting alleen mogelijk is voor ouders die bereid zijn hun eigen belangen opzij te zetten en de focus vooral leggen op het welzijn van hun kinderen: “Mensen die nog niet zover zijn of bijvoorbeeld al met een nieuwe partner bezig zijn, lopen het risico dat alles uit de hand loopt.”  

Jurist personen- en familierecht Michelle van Heereveld wijst mij erop dat ouders die voor birdnesting kiezen, zich vooral goed moeten verdiepen in de regeling. “Het is mogelijk, maar het is niet niks. Naast de emotionele gevolgen, moeten ouders ook de juridische en fiscale gevolgen in acht nemen.” Zo moet je je als ouder verdiepen in fiscale gevolgen als fiscaal partnerschap, de hypotheekrenteaftrek en toeslagen. “En dat is lastig. Je bent als net gescheiden ouder op zoek naar zelfstandigheid, maar blijft voor bepaalde financiële en fiscale onderdelen nog aan elkaar gekoppeld. Je deelt de woonlasten van het huis, doet samen aangifte, rekent aftrekposten toe, deelt de teruggave van belasting toe. Dit alles heeft weer invloed op bijvoorbeeld toeslagen en alimentatie. Je zult veel afspraken moeten maken. Er is zo’n groot risico op alsnog discussie, is dat het beste voor de kinderen?”

Enkel een tijdelijke oplossing 

Het is me duidelijk: er is consensus onder de advocaten en juristen dat birdnesting enkel een tijdelijke oplossing kan zijn, op voorwaarde dat er duidelijke afspraken worden gemaakt. Langzaam besef ik me dat birdnesting niet per definitie de ideale oplossing is. Scheidingscoaches Yvonne Verhoeven en Janneke Bakker benadrukken mij er nog een keer op dat birdnesting alleen kan slagen als beide ouders zich er voor 100% voor inzetten en waterdichte afspraken maken. “Als je dit wil en je bent bereid om daarvoor te doen wat nodig is, denk ik dat birdnesting prima te doen is voor een periode”, aldus Yvonne. Janneke voegt toe: “Birdnesting kan alleen als je emotioneel achter de beslissing staat dat je gaat scheiden. Als er bij één heel veel emotie speelt, dan wordt het heel lastig. Het is knap als je het een langere tijd kunt volhouden, maar dan kun je je afvragen in hoeverre je openstaat voor een nieuwe relatie en of je echt wil scheiden.”  

De sleutel tot succesvol co-ouderschap 

Misschien hebben mijn ouders dan toch de juiste keuze gemaakt om destijds niet voor birdnesting te gaan. Hoewel het niet leuk was om te moeten schakelen tussen twee huizen, heeft het vergelijken van mijn situatie met birdnesting geleid tot een belangrijk inzicht: er bestaat geen perfecte regeling voor co-ouderschap. Het belangrijkste is dat ouders blijven communiceren en samenwerken in het belang van hun kinderen. Of het nu gaat om birdnesting of een andere regeling, als ouders zich blijven inzetten voor open communicatie en hun kinderen op de eerste plaats blijven zetten, kan elke regeling werken. Dat is de sleutel tot succesvol co-ouderschap.

Willen jullie succesvol birdnesten? Vind hier een praktische checklist voor ouders.

Artikel geschreven door Gwyneth Oomens, student Journalistiek student Fontys Hogescholen.